۩ ۞  حی علی الصلاة ۞ ۩

نماز یهودیان و مسیحیان به دعا نزدیک تر است . یهود در ساعات سوم و ششم و نهم روز و در ساعات اول شب و آخر شب و هنگام تناول غذاها ، دعاهایی دارند .

رکوع ، در نماز کمتر اقوامی وجود داشته است . نماز یهود ، از رکوع خالی است ، اما در مسیحیت ، در قرآن مجید ، آیه چهل و سوم از سوره آل عمران به مریم (ع) خطاب شده است : « ای مریم ! برای پروردگارت ، قنوت بخوان و سجده کن و با رکوع کنندگان ، رکوع به جای آور . »

مسیحیان ، در روز یکشنبه در کلیسا ، جلسات دعای دسته جمعی تشکیل می دهند . به علاوه ، روحانیون و وابستگان آنان دعاهایی دارند و معتقدند که باید دعا کنند و با دلی پاک ، حاجات خود را از خداوند بخواهند . با وجود این ، آخرین نمازی را که مسیح با حواریون به جای آورد ، بهترین صورت دعا می دانند و این دعا یا نماز ، مشتمل بر تمجید خدا است .

مسیحیان در دعاهای خود ، علاوه بر پدر آسمانی، به «روح القدس» و « ابن » هم توجه دارند . علاوه  بر  تشریع  نماز  در ادیان حقه  و  آسمانی  ،  در  ادیان  دیگر  نیز  ،  نماز  و  نیایش  وجود دارد ، حتی بت پرستان هم در برابر بتها ، اورادی می خواندند و کارهایی به عنوان عبادت ، اجرا می کنند که در بیشترین دین ها ، سجده ، جزیی از این عبادت هاست .

در یک گزارش تلویزیونی که مراسم عبادت قبایل بت پرست و بسیار کهن حاشیه های رود زرد چین را نشان می داد ، مشاهده شد که عبادت آنان از نظر قیام ، رکوع و سجود ، همانندی زیادی با نماز ما دارد .

زرتشتیان پنج نماز دارند ، که در  هنگام  طلوع  آفتاب و  ظهر  و  عصر و اول شب و زمان خفتن ، آنها را اجرا می کنند . به علاوه هر یک از شب ها و روزهای ماه ، سرودهای ویژه ای دارند که مجموعه ی آنها را در « خرده اوستا و یسنا » می توان یافت .

صائبان که بقایای آنان در خوزستان وجود دارند ، نمازهای پنچگانه را بجای می آوردند و هر سال ، سی روز ، روزه می گرفتند .

اعراب جاهلیت ، در مقابل خانه ی کعبه ، برهنه ، حاضر می شدند و با صفیر و کف زدن ، اظهار عبادت می کردند . احتمالا نماز و نیایشی که در زمان حضرت ابراهیم (ع) معمول بوده است ، در طول قرون و اعصار ، به تدریج به کلی تحریف گشته و به چنین صورتی درآمده بود و شاید به خاطر همین تحریف است که در آیه 35 سوره انفال ، کیفیت نماز اعراب جاهلیت ، مورد سرزنش قرار گرفته است : « نمازی که اعراب پیش از اسلام ، جلو خانه ی خدا بجا می آوردند ، چیزی جز آواز دادن و کف زدن نبود . »

برخی از قبایل ، عبادت را در مقابل بتها ، به وسیله ی رقص و حرکات منظم و هماهنگ ، ادا می کرده اند . این افراد ، این گونه حرکات را نوعی تعظیم می شناختند و به نحوی آن را با عبادت که موجب تقرب به خدا یا بت ها ، تصور می کردند ، ربط می دادند : چنان که شاید ، عریان بودن اعراب جاهلیت ، به هنگام طواف ، از آن جهت بوده است که در لباس ناپاک یا در جامه ای که به هر حال از جمله ی کالاهای دنیوی بوده است ، برای عبادت ، حاضر نشوند .

از موارد فوق برمی آید که نماز ، در اعماق تاریخ انسان ریشه دارد و در تمامی دوره ها و جامعه های بشری و به موازات خداشناسی او که امری فطری است ، وجود داشته است و همانند آن جلوه ها و شکل های گوناگون به خود گرفته است و به صورت های مختلف اجرا شده است .

منبع : کتاب " بوی بهشت "  ، قاسم خان زاده ، انتشارات اسماء